Een keurig begin, toch omstreden - COC: 70 jaar strijd voor homorechten

Het jubilerende COC krijgt vandaag bezoek van koning Willem-Alexander. Een wereld van verschil met zeventig jaar geleden, toen het COC nog de Shakespeare Club heette. [...]

'De homosexuele omgang werkt als een olievlek,' schreef officier van justitie Wassenbergh in een brief aan de procureur-generaal over de Shakespeare Club. 'Vergeten dient niet te worden, dat homosexuele omgang tot ongelooflijke perversiteiten leidt, welke aanleiding kunnen geven tot het plegen van lustmoorden.' Een verbod zou volgens de officier 'verhelderend werken op de psyche der homo-sexuelen.'

De leden van de Shakespeare Club moesten op hun tellen passen, oprichter Niek Engelschman voorop, vertelt Elise van Alphen, die vorige maand promoveerde op een onderzoek naar de ontwikkeling van de humanistische en homoseksuele beweging in Nederland tussen 1945 en 1980. "Homoseksualiteit was boven de 21 jaar niet verboden, maar er was wel degelijk sprake van stevige repressie."

Een van de maatregelen was de aanwezigheid van een agent in burger van de zedenpolitie op de bijeenkomsten van de Shakespeare Club met de speciale opdracht uit te kijken naar minderjarigen. "De politie heeft zelfs nog onderzoek gedaan naar het werk van Shakespeare om zijn seksuele voorkeur te achterhalen," zegt Van Alphen. "In de hoop de vereniging wegens misbruik van zijn naam te kunnen verbieden. Maar ook dat leverde niets op."

De gewenste zwakke plek werd uiteindelijk gevonden in Levensrecht, het huisorgaan dat behalve keurige, en zelfs tamelijk saaie artikelen ook contactadvertenties bevatte. Ook daarin werden geen zwaar geschapen belhamels opgeroepen zich te melden, maar de annonces voor een oprechte vriend om mee te wandelen werden door de Commissie van Advies voor de Pornobestrijding toch gezien als zinnenprikkelend en aanstootgevend.

In 1948 liet Engelschman weten de uitgave van Levensrecht te zullen staken, in de verwachting dat daarmee ook het gevaar voor de club zou zijn geweken. Een in dezelfde tijd verschenen schandaalverhaal in het Amsterdamse weekblad De Ochtendpost over de Shakespeare Club, zorgde voor veel onrust onder de leden. Ook wetenschappers en voordrachtskunstenaar werden huiverig om een bijdrage te leveren op bijeenkomsten. Van Alphen: "De naam was besmet geraakt."

bron: Artikel 'Een keurig begin, toch omstreden - COC: 70 jaar strijd voor homorechten' door Patrick Meershoek; blendle.com/i/het-parool/een-keurig-begin-toch-omstreden/bnl-par-20161122-7379013; Het Parool; 22 november 2016