OK magazine 75 nummers terug: nummer 13, december 1988

Door: Jeroen Maaskant

Voor mij ligt OK nr. 13 uitgekomen in mei 1988, slechts een maand na het verschijnen van nummer 12! Het is het eerste nummer van de nieuwgekozen redactie na de algemene ledenvergadering. Op de cover en binnenin het blad staan veel foto's van dezelfde fotograaf. Zo op het oog zijn zij genomen in de buurt van een Frans naturistenterrein. Textiel is overigens een schaars artikel in dit nummer vol leuke jongens.

Brongersma

In de serie "Het kind en het badwater" dit keer aandacht voor de "Dr. Edward Brongersma-Stichting" in de vorm van een interview met de naamgever. Het archief van de in1979 opgerichte stichting is er voor een ieder die serieus onderzoek wil verrichten naar de ontwikkeling van het seksuele leven bij kinderen en jeugdigen. De tekst van de stichtingsakte spreekt verder van "erotische en seksuele relaties tussen kinderen en tussen kinderen en volwassenen" en van "de betekenis van dit alles voor wetgeving, rechtspraak, opvoeding en maatschappelijk leven".

Brongersma verzamelde sinds 1947 boeken en tijdschriften en later ook films en videobanden. Het meest waardevolle deel van de verzameling vormen de "levensverhalen" (dagboeken, brieven en andere persoonlijke documenten van pedofielen), tekeningen en meer dan 35.000 foto's. Deze pedofielen waren mannen die hij ontmoette of die met hem contact zochten. Soms gaat het alleen om teksten, andere archiefdelen bestaan uitsluitend uit foto's. Hij toont drie dikke delen met brieven en foto's die een Italiaanse vriend hem stuurde met zijn jonge vriendje als onderwerp. De vriendschap tussen die twee vormt een van de interessantste dossiers uit het archief. De collectie is internationaal; Duitsers, Belgen, een Deen, Fransen, Oostenrijkers en Engelsen. Soms gaat het over een jongen wiens hele ontwikkeling je kunt volgen. Het dossiers over het Italiaanse vriendje bijvoorbeeld eindigt met zijn huwelijksfoto. In het begin was het voor Brongersma erg moeilijk om erotische afbeeldingen van jongens te vinden. In Berlijn kreeg hij de eerste onder ogen. Destijds was dat iets voor de hogere kringen, zoals baron Von Gloeden, Von Plushow [Guglielmo Plüschow] en Galdi. Eens trof hij een boekje aan met 14 à 15-jarige jongens met erecties, daterend uit de tijd voor de Eerste Wereldoorlog. In de jaren '50 ontmoette hij Hajo Ortil, met wie hij goed bevriend raakte. Na zijn dood kreeg hij zijn fotocollectie. Ortill was leider van de Hansische Piraten, een Frei Körper Kultur-groep van jongens en meisjes tussen de 10 en 18 jaar. Zij maakten reizen, o.a. naar Griekenland. Daar zijn foto's van gemaakt. Het boekje "Hundert Nackte Wilden" met uitsluitend naakte jongens was destijds ook in Nederland te koop. Uiteraard zijn er ook brieven. Brongersma correspondeerde veel met mensen die in de gevangenis zaten, vooral Amerikanen die tot lange straffen veroordeeld werden. Ook komt het risico ter sprake wat verbonden is aan het bezit van een dergelijk persoonlijk archief. Destijds was het enkelvoudig bezit van pornografie niet strafbaar, wel de productie en verspreiding. Brongersma oordeelt negatief over het toenmalige klimaat t.a.v. pornografie maar houdt hoop voor de toekomst. Belangrijk is voor hem dat na zijn dood de collectie bij elkaar blijft en niet verloren gaat. Waar de collectie naar toe gaat moet het stichtingsbestuur dan bepalen.

Helaas is het anders gelopen. Na het overlijden van Brongersma in 1998 ontstond een ernstig conflict binnen het bestuur van de stichting over het omgaan met delen van het archief. De conservator/executeur-testamentair werd ontslagen door het bestuur en stapte naar de rechter. Publiciteit in o.a. het Haarlems Dagblad (een villa vol kinderporno) leidde tot inbeslagname door het Openbaar Ministerie van de collectie, aanvankelijk alleen het beeldmateriaal, later ook de persoonlijke documenten. Een door de rechtbank aangestelde commissie van deskundigen oordeelde dat de Brongersma-collectie geen wetenschappelijke waarde bezat. Pogingen werden gedaan om aan de hand van de archieven alsnog “seksueel misbruik” op het spoor te komen. Inmiddels heeft de Brongersma-Stichting financieel bijgedragen aan een inventarisatie van het Nisso over onderzoek naar de seksualiteit van kinderen. Dit heeft geresulteerd in de uitgave van het boek "Seks in de groei".

Sandfort

In deze OK staat een samenvatting van de toespraak die Theo Sandfort hield op het lustrum van de Vereniging MARTIJN in januari. De toespraken van de andere sprekers op die dag, Dr. Hein Roethof en Benjamin Roelofsma, voorzitter van MARTIJN, stonden in het vorige nummer (zie terugblik OK nr. 12). Sandfort is niet zo optimistisch. Hij vergelijkt de situatie begin jaren '70 met die in 1988. Begin jaren '70 bloeide de pedobeweging op. De media besteedden er op een positieve manier aandacht aan. De acceptatie werd bevorderd. Pedofielen traden naar buiten, er was zelfs een congres ('t Turfschip, Breda, /JM) Nu in 1988 lijkt het erop alsof wij terug zijn bij af. Men heeft het weer over "ontucht". Dit komt ook tot uitdrukking in de voorgestelde wetswijzigingen. Het politiebeleid wordt weer strenger. Pedofilie is nu iets verdachts. Hij signaleert een algehele klimaatsverandering t.a.v. seks. Het wordt geassocieerd met gevaar, toen met avontuur en het verleggen van grenzen. Hij geeft een aantal verklaringen voor de veranderingen; de mensen zijn conservatiever geworden, de opkomst van aids en de invloed van de vrouwenbeweging. "Negatieve seksuele ervaringen waren onder de mat verdwenen (misbruik, verkrachting, incest). Nu worden deze zaken te veel opgeblazen. En kinderen worden weer uitsluitend als kwetsbaar gezien". Aan het eind van zijn toespraak geeft Sandfort nog enkele tips. Blijf bezig naar buiten toe met gesprekken en voorlichting. Laat zien kan zijn tussen volwassenen en kinderen. Zoek bondgenoten, zoals NVSH en COC. Steun elkaar, ook op een kritische manier! Blijf bezig met jezelf. Door de houding van de maatschappij wordt pedofilie iets heel centraals in hoe je jezelf beleeft. Zorg dat je ook op andere maatschappelijke gebieden gezien mag worden.

En verder

Ook in dit nummer een verslag van een thema-avond van de werkgroep JOR bij het COC in Eindhoven op 8 maart 1988 waar ongeveer 45 personen aanwezig waren. Het is mij niet helemaal duidelijk van wie het initiatief tot oprichting van de werkgroep is gekomen. Onder de sprekers zijn ook leden van de latere NVSH-werkgroep JORis. In Eindhoven bestond destijds ook de radicale homowerkgroep "de roze driehoek", bekend van de "vies is lekker"-boekjes. De relatie tussen hen en het COC was al jaren als water en vuur. Opmerkelijk dat het dan toch gelukt was om een jongeren-ouderen-relaties-groep op te richten. Conclusie aan het eind van de avond: elkaar niet doodtrappen wat betreft de strategie. Houdt de idealen voor ogen.

In deze OK staan twee artikelen van jongeren. Een 14-jarige jongen vertelt over hoe er met seks wordt omgegaan op school, een jongen van 15 laat zich interviewen over zijn vriendschap met een man van 31. Verder een uitvoerig verslag over de affaire CRIES, het verloop van de rechtszaak en de uitspraak. De uiteindelijk opgelegde straffen voor de hoofdverdachten zijn bijzonder hoog uitgevallen, 10 jaar voor de oprichter van de groep, 4 tot 9 jaar voor de anderen, ongeveer driemaal hoger dan de officier van justitie eerder had geëist. Redactielid André schets een aantal opvattingen van de Franse filosoof/pedagoog René Schérer over kinderen, opvoeding en seksualiteit. Verder een kort verhaal van John Stefan en nog meer verenigingsnieuws.

bron: 'Terugblik OK nummer 13' door Jeroen Maaskant; OK Magazine, nummer 88; december 2003