Seks van jongeren, probleem van ouderen

Door: Andrée van Es‏‎ & Annelies Schutte

De seksuele ontwikkeling van jongeren, hoe ze zich een weg moeten banen in de vaak liefdeloze gecommercialiseerde samenleving, moet niet door een artikel van het Wetboek van Strafrecht in 'goede banen' worden geleid, betogen vandaag Andrée van Es van de PSP-fractie in de Tweede Kamer en haar medewerkster Annelies Schutte. Ouderen moeten zich als het ware als een bondgenoot aan de jongeren opstellen.

Onder de zestien jaar is het verboden erotische verlangens om te zetten in daden. Die strafbaarheid van seksuele relaties van jongeren moet gehandhaafd blijven om hen tegen seksueel misbruik te beschermen. Want, zo drukte de kinderpsychiater prof. dr. D.J. Levita het in de Haagsche Courant zo treffend uit: 'Zodra er maar iets gebeurt, is er kans dat het doorslaat, dat blijkt nu eenmaal uit de praktijk.'

Geen seks, geen misbruik is de redenering van allen die in het geweer kwamen tegen de wetsvoorstellen van de minister van justitie Korthals Altes om vrijwillige seksuele contacten van jongeren uit het Wetboek van Strafrecht te halen.

De jeugd moet beschermd worden, roepen de volwassenen, die zich vervolgens in groten getale tot prostituées wenden, zich naar eroscentra, seksshops en peepshows begeven of zich thuis voor de buis te goed doen aan pornografische videofilms. Een wereld doordrenkt van seks, en in toenemende mate ban de combinatie seks en geweld. Een miljardenomzet, maar voor de jongeren houden we de moraal hoog, met een beroep op de strafrechter.

Achterhaald

Een hypocriete gedachtengang. Dezelfde die wij terugvinden in de toelichting op de huidige wetsartikelen, die dateren van eind vorige en begin deze eeuw. Meisjes werden niet zozeer beschermd tegen misbruik als wel tegen het verlies van hun maagdelijkheid vóór het huwelijk. Bij jongens werd het artikel vooral ingegeven door het maatschappelijk ongewenst geachte verschijnsel pedofilie. Het betreft zogenaamde klachtdelicten om een eventueel te sluiten huwelijk tussen twee zedenwetovertreders niet in de weg te staan. De 'zonde' toegedekt. De stelling die wij willen verdedigen is dat het Wetboek van strafrecht het tegendeel van bescherming biedt aan jongeren.

De strenge normering heeft er mede voor gezorgd dat seksualiteit van jongeren werd en wordt ontkend, onbespreekbaar was en is. De rotzooi in de privésfeer die dat heeft opgeleverd wordt zo langzamerhand zichtbaar. Het meest schrijnend bij de cijfers over incest.

Die cijfers wijzen uit dat incest lang geen taboe is. Praten over incest is dat wel. Daarom kunnen jongeren zich niet verzetten tegen seksueel misbruik, daarom durven ze er niet over praten. En wie uiteindelijk wel zijn of haar mond open doet heeft steeds de schuld bij zichzelf gelegd: seks mag niet, seks is vies, is zondig, het is mijn schuld. Of het wordt domweg ontkend, niet geloofd, niet herkend dat iemand slachtoffer is van afgedwongen seksuele handelingen. Het strafrecht is geen middel dat scheve machtsverhoudingen onderkent, integendeel, het strafrecht dekt die juist toe. Bescherming wordt betutteling, seks en misbruik van seks gebeurt in het geniep.

Van jongs af aan

Hoe je het ook wendt of keert, jongeren worden van jongs af aan ingewijd in het bestaan van seksualiteit. De commerciële seks dringt steeds sterker door in de samenleving. Porno, prostitutie, seksuele attributen in etalages, seks al dan niet gecombineerd met geweld op de televisie werken ook bij jongeren door in hun beeldvorming, in hun associaties.

Of deze, wat velen noemen, de liberalisering - maar wij bestempelen het als commercialisering - van de seks ertoe heeft bijgedragen dat mensen in de privésfeer gemakkelijker praten over hun seksualiteitsbeleving, valt te betwijfelen. Enerzijds word je met seksuele betekenissen en beelden overspoeld, anderzijds leer je dat het met jou niets te maken heeft, althans, als je onder de zestien bent. Niet erg bevorderlijk voor een prettig verlopende seksuele ontwikkeling.

Kinderen weerbaar maken tegen seksueel geweld kan alleen maar op basis van acceptatie van de seksualiteit van die kinderen. Slechts in een werkelijk liberaal klimaat gedijt de voorlichting. Voorlichting over voorbehoedsmiddelen, maar vooral ook over keuzemogelijkheden, over affectie en seks met de eigen of de andere sekse, over seks en leeftijdsverschil. Eerlijk praten over alles wat zich nu eenmaal voordoet op dit gebied.

Veelbetekenend in dit verband is dat in de Verenigde Staten, waar de preutsheid hoog in het vaandel staat, het aantal ongewenste zwangerschappen bij jonge meisjes verhoudingsgewijs beduidend hoger ligt dan bij ons. Waarom? We komen niet aan de bak met de voorlichting, zeggen de Amerikaanse onderzoekers daarover.

acceptatie van de seksualiteit van jongeren houdt niet op bij voorlichting. Zij gaan ook wel eens vrijen, met zichzelf, met leeftijdgenoten, met ouderen. Dat lijkt ons geen ramp. Integendeel. Als je niet kunt ontdekken wat je wel wilt, weet je ook niet wat je niet wilt en neemt de weerbaarheid af. En trouwens, het was toch ooit bedoeld als iets leuks, lustvols? Dat verdwijnt al helemaal onder de tafel.

ouderen zouden zich als bondgenoot van jongeren moeten opstellen bij hun seksuele ontwikkeling. Zij zijn het die verantwoordelijk zijn voor het klimaat waarin jongeren zich, ook seksueel, kunnen ontplooien. zij zijn het die schuldig zijn, daar waar het gaat om misbruik en geweld. Zij zijn het die dat tegen moeten gaan.

Dat allemaal overlaten aan het strafrecht, een instrument dat bij uitstek niet geschikt is om sociale problemen in intermenselijke relatie op te lossen, komt neer op het afschuiven van het probleem.

bron: Artikel 'Seks van jongeren, probleem van ouderen' door Andrée van Es‏‎ (voorzitter PSP-Tweede Kamer-fractie) & Annelies Schutte (medewerker PSP-Tweede Kamer-fractie); Trouw; 30 januari 1986