O jee, mijn kind doet iets seksueels

Hoe reageer je wanneer je kleuter aan zijn piemel trekt? Pedagoge Channah Zwiep maakt de vergelijking met neuspeuteren. "Zeg: het mág wel, maar liever niet waar anderen bij zijn." Haar zoontje wilde alleen maar behulpzaam zijn, maar zijn opmerking veroorzaakte een ongemakkelijke sfeer. "We willen jou wel naar huis meenemen," zei een familielid vertederd tot het kind. "Dan hebben wij thuis ook zo'n lieverd." Waarop het jongetje reageerde: "Maar stop dan je piemel in de vagina van je vrouw, dan krijg je zelf een kindje!" "Het is een dilemma," zegt moeder Irene. "Enerzijds probeer ik mijn kinderen zo op te voeden dat ze vertrouwd zijn met hun lichaam. Maar anderzijds wil ik voorkomen dat anderen hen mijden omdat ze zo vrij zijn. Toch houd ik mij voor ogen: het is de gêne van de volwassenen en helemaal niet die van de kinderen." Daarom grijpt ze niet in wanneer haar kinderen hun piemel of vagina betasten. Mogen ze in bad elkaars geslachtsdelen onderzoeken. Vindt ze het goed wanneer ze aan mama's borsten voelen. "Ik zeg wel: je vagina is voor jezelf. Prima wanneer je er aan zit, maar niet waar anderen bij zijn."

Seksualiteit speelt bij kinderen al een rol vanaf de geboorte, zegt pedagoge dr. Channah Zwiep van het bureau Kind & Zo. "In de wieg verkennen baby's hun lichaam en raken daarbij niet alleen tenen en buik aan, maar ook hun geslachtsdelen, waarbij het piemeltje stijf kan worden. Ouders kunnen daarvan schrikken. Denken: o jee, en trekken snel het dekentje over de kleine." Na een periode van grotere openheid in de jaren 70 van de vorige eeuw is seksualiteit bij kinderen opnieuw een taboe. Het onderwerp kwam in een kwaad daglicht te staan toen halverwege de jaren 80 seksueel misbruik volop aandacht kreeg. Vaders die voorheen nog onbekommerd met hun dochters onder de douche stapten, vroegen zich plots vertwijfeld af of ze daar goed aan deden. "Jammer, want seksualiteit heeft natuurlijk een positieve kant," vindt Channah Zwiep. "En als je érgens moet leren omgaan met je lichaam, is dat thuis. Eigenlijk is het gek. Ouders doen hun uiterste best pedagogisch verantwoord speelgoed te kopen. Ze stimuleren de taalontwikkeling door veel voor te lezen. Maar seksualiteit en alles wat daarmee samenhangt, is onbespreekbaar." Wanneer je kind iets 'seksueels' doet, kan je daar het beste open en eerlijk op ingaan, vindt Zwiep. "Seksuele gevoelens, en daaronder versta ik ook sensualiteit, lichamelijkheid en het verschil tussen jongens en meisjes, zijn bij kinderen en volwassenen grotendeels hetzelfde. Kinderen hebben lustgevoelens, ook in de zin dat er opwinding is. En ze kunnen verliefd worden." Dat ze met die gevoelens experimenteren is 'heel normaal'. [...]

Persoonlijk denk ik dat je veel kunt toelaten. Zolang er maar enkele basisregels zijn over met respect en zonder dwang met elkaar omgaan. Kinderen moeten ook leren dat ze elkaar, bijvoorbeeld als ze doktertje spelen, geen pijn doen. En sommige dingen doe je niet in het openbaar. [...] Kleuters, bij wie de fantasie zich ontwikkelt, spelen graag vadertje en moedertje of ziekenhuisje. "Meestal spelen daarbij erotische gevoelens een rol. Ook hier geldt: waar ligt jouw grens? Mogen de kinderen hun onderbroekjes erbij uittrekken? Ik zie er weinig kwaad in." Ouders die afwijzend reageren op ontluikende seksuele gevoelens en daden, of deze helemaal verbieden, geven hun kroost een negatief beeld mee. "In feite zeggen ze: seks is vies, seks is geheimzinnig, seks is iets waarover je niet praat. En dát is schadelijk, want die boodschap neemt het kind mee in toekomstige relaties." Schaamte en schuldgevoelens kunnen het gevolg zijn. "Met daaraan gekoppeld een hoop frustraties, bijvoorbeeld doordat iemand niet voor zijn of haar homoseksualiteit durft uit te komen. [...] Seksuele voorlichting begint met openheid en respect, zegt Channah Zwiep. "Wacht niet tot je zoon of dochter vragen stelt. Want tegen de tijd dat je kind 3 is, heeft het al geleerd dat seksualiteit in de taboesfeer ligt.

bron: Artikel 'O jee, mijn kind doet iets seksueels' door Annemiek Veelenturf; www.ad.nl/diagnose/article367115.ece; AD.nl; 6 juni 2006