Petitie inzake leeftijdsgrenzen in de zedelijkheidswetgeving

Door: Diversen

COORNHERTLIGA, vereniging voor strafrechthervorming
HUMANISTISCH VERBOND
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR SEKSUELE HERVORMING
Ds. A. Klamer, radiopastor

Aan Eerste en Tweede Kamer der Staten-Generaal
Aan de Minister van Justitie

In 1970 werd door de Minister van Justitie de Adviescommissie-zedelijkheidswetgeving ingesteld, die een algehele herziening van de strafrechtelijke bepalingen op het gebied van de sexualiteit zou moeten voorbereiden. Momenteel werkt deze commissie aan een advies inzake de strafbaarstelling van contacten waarbij kinderen deelnemende partij zijn. De vraag of, en in hoeverre de desbetreffende artikelen in het wetboek van strafrecht gewijzigd dienen te worden is derhalve hoogst actueel. Het is om deze reden dat de bovengenoemden het initiatief hebben genomen, thans deze petitie aan u voor te leggen.
Wij zijn van oordeel dat de strafbaarstelling zoals die op genoemd terrein bestaat niet gehandhaafd mag worden.
Wij zijn van mening dat kinderen dienen te worden beschermd tegen ongewenste en schadelijke toenadering. De bestaande strafbaarstelling is voor de bescherming van het kind echter niet het juiste middel. Naar ons inzicht vormt deze veeleer een bedreiging voor de geestelijke gezondheid van de jeugd dan een bescherming hiervan.
Tegen deze strafbaarstelling zijn de volgende bezwaren aan te voeren.

1. De strafbaarstelling heeft betrekking op elk sexueel contact met een jongere beneden zestien jaar, door wie ook gepleegd. Zij maakt geen onderscheid tussen een deze jongere opgedrongen contact en een door de betrokken partners gewenst intiem samenzijn. Hierdoor leidt elk sexueel contact van een persoon beneden zestien tot een strafbaar feit. Dit betekent een belemmering van de vrijheid van deze jongeren om door henzelf gewenste contacten aan te gaan. De strafbaarstelling bedreigt bovendien ouders en andere opvoeders die positief staan tegenover een sexueel contact van hun kinderen. Een dergelijke situatie is hoogst ongewenst. Sexuele contacten van personen in genoemde leeftijdsgroep komen regelmatig voor. Het verrichte wetenschappelijke onderzoek heeft nimmer tot de conclusie geleid dat deze contacten op zich schadelijk zijn.

2. Ook voor de noodzakelijke bescherming van het kind tegen ongewenste toenadering en eventuele nadelige gevolgen hiervan is de bestaande strafbaarstelling niet het eerst aangewezen middel. In de eerste plaats laat zij de betrokkenen geen of onvoldoende ruimte om zelf deze problemen naar eigen goeddunken op te lossen. Bovendien is een deskundige hulpverlening door instellingen in het kader van de geestelijke gezondheidszorg in veel gevallen een beter middel om eventuele problemen uit de weg te ruimen. De strafbaarstelling vormt voor een adequate hulpverlening echter een belemmering doordat ze leidt tot geheimhouding, isolement van betrokkenen en doordat strafbaarstelling vaak juist extra problemen voor de betrokkenen met zich brengt.
Ten slotte kunnen voor het kind beschermende civielrechtelijke maatregelen worden genomen en kan in gevallen die dermate ernstig zijn dat toepassing van het strafrecht onvermijdelijk is, worden ingegrepen op grond van wetsartikelen in het wetboek van strafrecht die iedereen, ongeacht leeftijd, beschermen tegen ongewenste handelingen.

3. Strafbaarstelling leidt meer dan eens tot strafvervolging en tot verhoor van kinderen door politie en justitie. Veelal zijn het juist deze zaken die voor een kind schadelijk zijn. Met name wanneer het ging om een voor het kind belangrijke relatie, aan de instandhouding waarvan het zelf heeft meegewerkt zal strafvervolging dit kind achterlaten met verdriet, verontwaardiging en schuldgevoel. Het verhoren van kinderen versterkt dit effect. Deze verhoren betekenen voor het kind vaak een beproeving, te meer daar het onderwerp in de zeer intieme sfeer ligt. Het feit dat het beleefde contact in de sfeer van misdadigheid wordt getrokken is voor het kind dikwijls schokkend, beangstigend en traumatiserend.

4. De strafbaarstelling staat vaak een juiste beoordeling in de weg van de strafbaar gestelde contacten, hetgeen een afkeurende en geschokte houding van ouders en naaste omgeving van de betrokken kinderen bevordert. Dit doet kinderen dikwijls veel meer schade dan het contact zelf ooit zou hebben kunnen doen.

5. De strafbaarstelling leidt bovendien tot rechtsonzekerheid en willekeur. De wijze waarop zaken als deze door de politie en justitie worden behandeld verschilt sterk van plaats tot plaats en zelfs van persoon tot persoon. In dit verband kan ook het waarschijnlijk hoge aantal niet-ontdekte gevallen (dark number) genoemd worden. Daardoor wijst ontdekking vaak meer op het toeval dan op de noodzaak tot strafrechtelijk ingrijpen.

Naar ons oordeel dient de strafbaarstelling zodanig te worden gewijzigd dat bovenstaande bezwaren worden geëlimineerd. In de praktijk zal dit er op neer komen dat het strafrecht op dit terrein zo ver mogelijk wordt teruggedrongen.


Namens de Coornhertliga:
(w.g.) Mr. L.D.H. Hamer, voorzitter

Namens de N.V.S.H.:
(w.g.) A.C.M.J. van de Loo, voorzitter

Namens het Humanistisch Verbond:
(w.g.) Drs. R. Tielman, voorzitter

Ds. A. Klamer, radiopastor

Deze petitie wordt ondersteund door de volgende personen en organisaties. Aan de ondertekenaars is niet gevraagd, een oordeel te geven op onderdelen van de tekst. Met hun ondertekening drukken zij uit, de strekking van het geheel te ondersteunen

Ondertekend als persoon:
P.R. Stegeman
[adres, edit]
Beroep, c.q. functie,
c.q. tekenend in de kwaliteit van ouder

P.R. Stegeman
In de kwaliteit van:
secretaris
Tekenend namens:
Stichting MR '70
Bachplein 12
Amsterdam

c.c Regeringsadviescommissie-zedelijkheidswetgeving

---

ONDERTEKENAARS VAN DE PETITIE INZAKE LEEFTIJDSGRENZEN IN DE ZEDELIJKHEIDSWETGEVING

Maatschappelijk werk en geestelijke volksgezondheid

Algemeen

Humanistisch Verbond [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Rob Tielman (voorzitter) & Anton Wichers (secretaris).]
Stichting MR'70
Directeurenvergadering van de Landelijke Vereniging M.A.I.C.
Nederlandse Organisatie van Welzijnswerkers
Landelijk Overleg Alternatieve Hulpverlening
Interkerkelijke Stichting voor Levens- en Gezinsvragen
Dr. Rutgersstichting
Centra Gezinsplanning en Seksuele Opvoeding, Brussel
Jhr. Mr. J.A. Schorerstichting
Protestantse Stichting voor Verantwoorde Gezinsvorming
Afdeling Preventie L.G.V. Groningen
Stichting Spreekuur voor Levensmoeilijkheden, Rotterdam
Stichting Kleijn Henegouwen, Rotterdam
Medewerkers medisch-pedagogisch bureau, Den Haag
32 anderen

Pastoraal werk
Alle medewerkers van de Landelijke Hervormde Jeugdraad
Medewerkers Kerk en Wereld, Driebergen
Studentenekklesia Amsterdam
Jan van Kilsdonk Sj, studentenpastor
Ds. A. Klamer, radiopastor
Ds. L.H. Ruitenberg, em. predikant NH kerk
3 anderen

Advocatuur en reclassering
Algemene Reclasseringsvereniging
HVO-team welzijnswerk strafrechtmoeilijkheden, Amsterdam
17 anderen

Jeugd- en jongerenwerk

Stichting Boddaercentra
Aktie Informatie Dienstverlening Jongeren
KWJ, Beweging van werkende jongeren
Belangenvereniging Minderjarigen
Nederlandse Federatie Jeugd- en jongerenwerk

Emancipatiebeweging

Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Tom van de Loo (algemeen voorzitter), Hendrik de Boer & Jan Lutje Schipholt.]
Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homosexualiteit COC [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Janherman Veenker, Paul Tamminga, Bernard van der Wilt, Eric Boer Leffef, Truus van Bueren, & Rob Pistor.]
Stichting 'Rooie Flikkers' [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Michiel Bollinger (secretaris).]
Stichting Groep 7152 [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Geertruida Grietje Harkema (voorzitter), Ella Johanna Fraaijen (secretaris/penningmeester) & Catharina Maria Smith.]
Landelijke Werkgroep voor Huwelijk en Homofilie Orpheus
Stichting Vrije Relatierechten
Man Vrouw Maatschappij
Nederlandse Vrouwenbeweging

Politiek

Partij van de Arbeid [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Max van den Berg (voorzitter), Hans Ouwerker (penningmeester) & Wim van Velzen (secretaris). Joop den Uyl was toen de TK-fractievoorzitter van de PvdA.]
D.S. '70
Pacifistisch Socialistische Partij [Voorzitter bestuur: Lambert Meertens; (Fred van der Spek was toen de TK-fractievoorzitter van de PSP).]
Politieke Partij Democraten '66 [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Jan Glastra van Loon (voorzitter), Wim Dik, Frans Rogier, Jan Veldhuizen, Jan van den Hazel, Hein van Oorschot, Willem de Jonge, Herman Schaper, Johannes Gerardus Suurhoff, Co Patist, Nora van Lijf-van Leeuwen, Johannes Adriaan Hollemans, Hendrik Strijker, Loebas Oosterbeek, Onno Drukker, Ruud de Blij, Francisca Bertha Honig-van Melsen, Lamberta Sixma-Sevenhuysen, Bernandine Wooldrik-Holter, Jan Prevoo & Siegfried Pietersz.]
Politieke Partij Radicalen [Voorzitter bestuur: Herman Verbeek; (Ria Beckers was toen de TK-fractievoorzitter van de PPR).]
Politiek Jongerencontact
Onafhankelijke Liberale Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie, JOVD [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Frank de Grave (voorzitter), Norbert Klein, Robin Linschoten, Titia Siertsema & Sipke Swierstra.]
Jonge Socialisten [Voorzitter bestuur: Rob van Gijzel.]
PSP jongerengroepen
PSP homogroepen

Wijsbegeerte

Dr. B. Delfgaauw, hoogleraar wijsbegeerte RU Groningen
L.W. Nauta, hoogleraar filosofie RU Groningen
Prof. Dr. W. van Dooren, hoogleraar filosofie
Prof. Dr. G.A. van der Wal, hoogleraar wijsbegeerte Erasmusuniversiteit
Dr. L.J.M. ter Steeg, wijsgerig anthropoloog

Rechtswetenschap en criminologie

Coornhertliga, vereniging voor strafrechthervorming [Bestuurssamenstelling 22-06-1979: Gerard Spong (voorzitter), Henk Jan Koops, Johanna Ouwerkerk, Pieter van Bommel, Will van der Lee, Willem-Jan Stevens & Boudewijn Chorus. De hierboven genoemde Gerard Hamer was 25-04-1979 uit het bestuur getreden.]
Vakgroep strafrecht Erasmusuniversiteit
Sektie criminologie jur. fak. Erasmusuniversiteit
Juridische Fakulteit der Amsterdamse Studenten
Prof. Mr. W.M.E. Noach, criminoloog RU Utrecht
R.W. Jongman, hoogleraar-directeur criminologisch instituut RU Groningen
Mevr. M. de Langen, hoogleraar jeugdrecht Universiteit van Amsterdam
G.P. Hoefnagels, hoogleraar criminologie en kinderrecht
Dr. Jac van Weringh, hoogleraar criminologie Universiteit van Amsterdam
Prof. Mr. L.H.C. Hulsman, hoogleraar strafrecht en criminologie Erasmusuniversiteit
Ed. Leuw, wet. hoofdmedewerker criminologisch instituut GU Amsterdam Mr. A. Korthals Altes, lector handelsrecht RU Utrecht
C. Gutter, lector strafrecht Erasmusuniversiteit
10 anderen

Geneeskunde en sexuologie

Instituut voor Preventieve en Sociale Psychiatrie Erasmusuniversiteit
Prof. Dr. C.J.B.J. Trimbos, namens bovenvermeld instituut
Prof. Dr. M. Zeegers, hoogleraar forensische psychiatrie RU Leiden
Prof. Dr. J.H. Dijkhuis, hoogleraar psychotherapie RU Utrecht
Prof. Dr. C. van Emde Boas, psychiater, psychotherapeut
Dr. W.J. Sengers, sociaal-psychiater
Dr. R.C. Hoekstra, psychiater, psycho-analyticus Dr S. van Mesdagkliniek Groningen
Dr. F. van Ree, psychiater, opleidingszenuwarts en psychotherapeut
J.R. Maas, zenuwarts
Dr. B.S. Witte, directeur Ned. Instituut voor Sociaal Sexuologisch Onderzoek
16 anderen

Psychologie en pedagogiek

Subfaculteit opvoedkunde Universiteit van Amsterdam
Vakgroep prekandidaatsopleiding subfaculteit psychologie Universiteit van Amsterdam
Vereniging voor Studenten in de Psychologie, Amsterdam
Prof. Dr. H.A. Hutte, oud-hoogleraar sociale psychologie RU Groningen
J. Th. Snijders, hoogleraar psychologie RU Groningen
Dr. W. Everaard, lector klinische psychologie RU Utrecht
E.J. Zwaan, lector klinische pedagogiek, ouder A. van Naerssen, hoofdmedewerker instituut klinische psychologie RU Utrecht
14 anderen

Onderwijs

Algemene Bond van Onderwijzend Personeel
Protestants Christelijke Onderwijsvakorganisatie
47 personen

Ouders

51 personen

Overigen

49 personen

[Voor de toegevoegde bestuurssamenstellingen ten tijden van de presentatie van deze petitie zijn de gegevens van de Kamer van Koophandel geraadpleegd.]

bron: Bijlage bij het 'eindrapport van de adviescommissie zedelijkheidswetgeving'; Staatsuitgeverij, 's-Gravenhage; 1980. De petitie werd gepresenteerd op 22 juni 1979